Nieuwe ruimte voor de muze

Natuurlijke materialen weergegeven in beton

Twee academies in de Belgische gemeente Heist-op-den-Berg maakten tot nu toe gebruik van dezelfde lesruimtes. Deze voldeden echter niet meer aan de eisen van een modern opleidingscentrum en waren vanwege het gestegen leerlingenaantal inmiddels veel te klein geworden. Reden genoeg om de oude lokalen te renoveren en uit te breiden met nieuwbouw, waarvan de gevel wordt gekenmerkt door geprofileerd zichtbeton. 

Heist-op-den-Berg is een Belgische gemeente in de regio Vlaanderen. In de stad zijn de Academie Muziek-Woord-Dans en de Academie Beeldende en Toegepaste Kunsten gevestigd. De twee academies worden door meer dan 2.500 leerlingen bezocht en hun aantal neemt alleen maar toe. Zij krijgen les van meer dan 85 docenten. De lessen werden tot nu toe verzorgd in lokalen die tussen 1978 tot 1980 werden gebouwd en die sindsdien slechts één keer zijn opgeknapt. Als gevolg daarvan voldeden ze niet meer aan de eisen van een moderne academie. Bovendien nam het aantal lesuren van de twee opleidingscentra voortdurend toe, wat tot ruimtegebrek leidde en het lesgeven bemoeilijkte. Uit onderzoek bleek dat er behoefte was aan een extra bruto-oppervlak van 2.200 m². Op basis hiervan werd besloten om de bestaande gebouwen deels te renoveren en bijvoorbeeld de sanitaire voorzieningen en de brandveiligheid te verbeteren. Daarnaast werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven, die gewonnen werd door Cuypers & Q interprof. architectenvennootschap. 

De nieuwbouw

Het architectenbureau leverde het ontwerp voor een echte kunstcampus. De twee bestaande gebouwen werden aangevuld met een nieuw object. Hierdoor ontstond een publiek toegankelijke binnenplaats. Deze groene ruimte kan worden gebruikt voor openluchtvoorstellingen en is niet alleen een verrijking voor de leerlingen, maar voor de hele gemeenschap. Als gevolg van de terreinomstandigheden bestaat het nieuwe gebouw aan de straatkant uit vijf verdiepingen, waarvan twee ondergronds. Het deel aan de binnenplaats bestaat uit twee bovengrondse en één ondergrondse verdieping. In het object zijn verschillende leslokalen, studio’s en een compleet uitgerust auditorium ondergebracht. Een hal, die als ontvangst-, wacht- en tentoonstellingsruimte dienst doet, vormt het hart van de uitbreiding. Wie de nieuwbouw bezoekt, ziet als eerste de grote ramen en de antracietgrijze betonplaten van de gevel. Het oppervlak van de betonplaten werd gerealiseerd met behulp van NOEplast-structuurmatten.

De techniek

Voor dit bijzondere proces worden de matten van polyurethaan in de bekisting gefixeerd, indien nodig met losmiddel behandeld en vervolgens gevuld met beton. Zodra het beton is uitgehard, wordt het uit de vorm verwijderd, waarna het gewenste reliëf zichtbaar is. Deze techniek kan zowel worden toegepast bij in-situ beton als bij prefab-elementen. Het is hierbij wel belangrijk dat de bekistingsmatten niet kunnen verschuiven. Er zijn verschillende manieren om dit te voorkomen. De mat kan bijvoorbeeld rechtstreeks op de bekisting worden gelijmd. Deze is daarna niet meer bruikbaar voor gladde elementen. Een andere mogelijkheid is om de structuurmat met behulp van lijm op een draagplaat te fixeren, die vervolgens tegen de bekisting wordt geschroefd. Dit heeft het voordeel dat de draagplaat weer van de bekisting kan worden verwijderd. NOE biedt als enige producent aan om de mat gebruiksklaar te leveren.

De structuur

De ontwerpers kozen een structuur van rietmatten voor de gevel van het nieuwe academiegebouw. Als experiment probeerden ze zelf met natuurlijke materialen een afdruk in het beton te maken. Dit mislukte echter, omdat er telkens stukjes riet in het beton achterbleven. Op zoek naar een alternatief stuitten ze op de mat Camargue van NOE. Deze creëert een natuuridentieke afdruk van riet dat met behulp van draad tot matten is gebonden. De afmetingen van deze mat zijn 4,3 x 2,5 m (hoogte x breedte) en de structuurdiepte bedraagt 16 mm. Net als bij alle matten van NOE is de achterkant voorzien van een glasvezelweefsel dat vervorming voorkomt en de mat bijzonder duurzaam maakt. Hierdoor kan de NOEplast tot wel 100 keer of vaker worden gebruikt, wat niet alleen kosten bespaart maar ook bijdraagt aan een beter milieu. Voor de nieuwbouw van de academie werd 1.400 m² aan gevelplaten met de structuurmat vervaardigd.