Muur met geschiedenis

Het Nederlandse Breskens is een rustig havenstadje dat bekend staat om zijn prachtige zandstrand en vele toeristen trekt. Maar zo vredig is het Het Nederlandse Breskens is een rustig havenstadje dat bekend staat om zijn prachtige zandstrand en daardoor vele toeristen trekt. Maar zo vredig is het niet altijd geweest. Vanwege de nabijheid van Groot-Brittannië en de strategische ligging aan de monding van de rivier de Schelde was Breskens herhaaldelijk het toneel van militaire acties. Zo begon hier bijvoorbeeld tijdens de napoleontische oorlogen een Britse invasie. Dit leidde ertoe dat langs de kust talloze verdedigingswerken werden gebouwd, waarvan Fort Frederik Hendrik de belangrijkste was. Ook in de Tweede Wereldoorlog was Breskens een plaats van militaire conflicten.

Kustverdediging

Tot nu toe kregen bezoekers van het toeristische stadje niet veel mee van deze bewogen geschiedenis. Dit veranderde echter met de verbetering van de hoogwaterbescherming. In dit kader werd een 486 meter lange waterkering gebouwd. Deze bestaat uit prefab betonelementen die ongeveer een meter boven het zand uitsteken en even diep zijn ingegraven. De oppervlakken zijn versierd met een reliëf van symbolen en opschriften die verwijzen naar de geschiedenis van de plaats. De waterkering werd ontworpen door het Nederlandse landschapsarchitectenbureau Planklaan, Den Bosch.

Geschiedenis in symbolen

De medewerkers van Planklaan gingen zeer zorgvuldig te werk bij de historische reconstructie. Extra aandacht werd besteed aan Fort Frederik Hendrik. Dit fort werd in 1814 door Napoleon gebouwd en moest later plaatsmaken voor een vakantie- en strandpark. Omdat de vesting een vijfhoekige plattegrond had, ontwierpen de architecten hiervoor een stervormig symbool. Dit is op een groot deel van de betonnen muur te zien. Een ander reliëf toont zowel oudere als nieuwere kanonnen. Bovendien herinneren verschillende opschriften van diverse groottes aan historische gebeurtenissen in de omgeving en hun jaartallen, zoals de Britse invasie of de Belgische Revolutie van 1830.

Efficiënte ondersteuning

Voor de bouw van de waterkeringsmuren werden NOEplast structuurmatten gebruikt. In dit geval stelde NOE voor om niet, zoals gebruikelijk, een volledige structuurmat van enkele centimeters dik te maken, maar in plaats daarvan alleen de gewenste, soms handpalmgrote motieven uit NOEplast te vervaardigen. De motieven werden vervolgens op een draagplaat geplakt, die op de bekisting was bevestigd. Hierdoor werd er aanzienlijk minder materiaal verbruikt en kosten werden bespaard. Deze methode kon zowel op de symbolen van de muur als op de opschriften worden toegepast.

Advies tot in de details

Als symbool voor Fort Frederik Hendrik werd gekozen voor een aan de zijkanten afgevlakte vijfpuntige ster, een diepe gleuf en een verhoogde boog. De vijfpuntige ster moest het fort voorstellen, de gleuf de watergracht en de boog een rij kanonnen die destijds voor de vesting stonden en op de zee gericht waren. Bij het ontwerp van de NOEplast-elementen bleek echter dat de gleuf in de structuurmat te diep en te smal was om zich goed van het beton los te maken bij het verwijderen van de bekisting. Voor de architecten was deze geometrie echter belangrijk, omdat ze vreesden dat het gewenste schaduweffect anders niet zichtbaar zou zijn.

NOE stelde hierop een minimale wijziging van het motief voor. Dit kwam zowel de esthetische vormgeving als de technische uitvoering ten goede: NOE adviseerde om de gleuf iets breder en vlakker te maken. Bovendien werd geadviseerd om drie extra kleinere groeven in de gleuf te integreren. Deze zouden enerzijds het water in de gracht symboliseren en anderzijds zorgen voor het gewenste schaduweffect. De architecten waren zo tevreden met dit voorstel dat het werd uitgevoerd. Dankzij de zorgvuldige planning en goede samenwerking tussen de architecten en NOE-medewerkers werd een schitterend resultaat bereikt. Tegenwoordig dient de waterkering niet alleen de veiligheid van de stad Breskens, maar brengt het op een aantrekkelijke manier de geschiedenis van de plaats dichterbij voor de toeschouwers.